یون چند اتمی نیترات با فرمول مولکولی NO3 دارای جرم مولکولی  ۶۲٫۰۰۴۹ گرم بر مول است. یون نیترات از اسید نیتریک حاصل می‌شود. بسیاری از ترکیبات فلزی و غیرفلزی مثل نیترات اوره، نیترات مس، نیترات پتاسیم و نیترات نقره با یون نیترات پیوند تشکیل می‌دهند.

یون نیترات در آب آشامیدنی

حضور نیترات در آب های آشامیدنی سؤالاتی را در ذهن مردم ایجاد کرده است، در پنسیلوانیا نتایج پایش کیفی آبهای زیرزمینی نشان داد که غلظت نیترات در این آب‌ها کم است، اما درمناطق کشاورزی غلظت نیتروژن – نیترات بالاتر از حد مجاز اعلام شده توسط EPA یعنی از ۱۰ میلی گرم در لیتر بیشتر بود ( حد مجاز نیترات برحسب یون نیترات ۵۰ میلی گرم در لیتر و بر حسب نیتروژن- نیترات ۱۰ میلی گرم در لیتر است).

همچنین محل‌های دفع مواد زائد جامد، زباله، سپتیک و دفع فاضلاب می‌تواند علت غلظت بالای نیتروژن – نیترات در آب آشامیدنی باشد. یکی از مهمترین اجزای تشکیل دهنده پروتئین مورد نیاز موجودات زنده نیتروژن است. نیتروژن به شکل‌های مختلفی در آب وجود دارد و فرم آن در چرخه ازت تغییر می‌یابد. در آب‌های آشامیدنی افزایش غلظت نیترات و نیتریت از نظر سلامتی خطرات زیادی را به خصوص برای زنان باردار و کودکان به همراه دارد.

نیترات‌ها یکی از عمده‌ترین منابع آلودگی آب آشامیدنی محسوب می‌شوند. نیترات برای ادامه حیات گیاهان یک منبع اولیه است و آلودگی زمانی ایجاد می‌شود که مقدار آن در خاک بالاتر از مقدار جذب شده توسط گیاهان باشد. اضافه نیترات می‌تواند از طریق بارش باران، آبیاری، ذوب شدن یخ و برف از خاک عبور کرده و وارد آب‌های زیرزمینی شود. وجود نیترات بالای حد مجاز در آب آشامیدنی باعث بروز بیماری‌های میکروبی در همه‌ی سنین و بیماری تغییر هموگلوبین در کودکان زیر ۶ سال می‌شود.

میزان مجاز نیترات در آب

بیشترین میزان ورود نیترات به بدن انسان از طریق غذا و آب آشامیدنی است که در بدن می‌تواند به نیتریت تبدیل شود. نیترات محلولی بی مزه و بی بو بوده به همین دلیل تشخیص آن در آب بدون آنالیز امکان پذیر نیست. طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت میزان مجاز یون نیترات در آب آشامیدنی ۵۰ میلی گرم بر لیتر است و این مقدار براساس نیتروژن حدود ۱۵ میلی گرم بر لیتر برای اطفال است که اگر از این حد بالاتر رود باعث بروز مشکلاتی خواهد شد.